De dramadriehoek van Stephen Karpman.

In ons leven zijn we geneigd een van de drie rollen te spelen die hieronder worden beschreven.
Het leren herkennen van deze rollen biedt ons de mogelijkheid om uit de 'gekozen' rol te stappen
zodat we het spel verlaten en de realiteit onder ogen gaan zien.
De tekst en afbeelding ontleende ik aan: http://www.janssensmeijerpartners.nl.

In de jaren 60 ontwikkelde Stephen Karpman de dramadriehoek met de rollen van aanklager, redder en slachtoffer.
Hij introduceerde dit model in het TA Journal in het artikel,'Fairy tales and script drama analysis'.
Karpman leidde de dramadriehoek af uit de rollen die in veel gezinnen worden 'gespeeld' en die terug te voeren zijn
op veel oude en internationaal bekende sprookjes.
Zijn artikel over de dramadriehoek stelde dat deze verhalen een negatief effect kunnen sorteren op kinderen
als zij zich met deze rollen gaan identificeren.
Karpman verwijst onder andere naar het sprookje van de 'rattenvanger': hierin is de rattenvanger
in eerste instantie degene die de stad van de rattenplaag redt (redder), daarna degene die bedrogen wordt
door het stadsbestuur (slachtoffer) en uiteindelijk de man die verantwoordelijk is voor
het ontvoeren van alle kinderen (dader).

De rollen kunnen als volgt worden omschreven:

Aanklager: probeert de situatie te beheersen door anderen te beschuldigen: Bijvoorbeeld: "je doet het helemaal fout"
Redder: probeert de ander (slachtoffer) te manipuleren door de 'gebreken' van de ander te repareren:
Bijvoorbeeld: "ik wil alleen maar helpen, alleen maar goed doen"
Slachtoffer: manipuleert de ander door zijn machteloosheid: Bijvoorbeeld: "ik ben zo zielig,
zo machteloos, anderen zijn altijd beter af"

Karpman noemde de dramatiek karakteristiek voor deze driehoek: "geen dramadriehoek zonder rolwisselingen".
Het is een spel dat wordt gespeeld en geen realiteit. Op deze wijze kun je (met elkaar) vermijden
de confrontatie met elkaar aan te gaan met alle misschien wel pijnlijke aspecten van de realiteit.
De kans is groot dat (net als in de sprookjes) conflicten beslecht worden door het wisselen
van rollen (in combinatie met manipulatief gedrag), eerder dan het aangaan van het gesprek met elkaar.
Dit maakt de dramadriehoek daarom in feite ook disfunctioneel: in plaats van met elkaar te zoeken
naar oplossingen worden de tegenstellingen door het spelen van de 'rollen' alleen maar groter.

In feite neemt geen van de betrokkenen echte verantwoordelijkheid: het slachtoffer wijst naar anderen,
de aanklager 'ontkent' de invloed die hij uitoefent op de levens van anderen en de redder neemt een soort
'schijnverantwoordelijkheid' (niet voor zichzelf maar voor anderen).